2. Sử dụng chất cấm – yếu tố định khung hình phạt nghiêm trọng

Theo kết quả giám định bước đầu, các mẫu sản phẩm bị thu giữ được cho là có chứa sibutramin và phenolphthalein – hai hoạt chất bị cấm tuyệt đối trong thực phẩm và TPBVSK theo Thông tư 24/2019/TT-BYT và Phụ lục II Nghị định 15/2018/NĐ-CP.

Hai chất này có thể gây rối loạn tim mạch, tăng huyết áp hoặc nguy cơ ung thư. Nếu kết quả giám định được cơ quan điều tra xác nhận, việc sử dụng chúng trong sản phẩm tiêu dùng có thể được xem là tình tiết định khung tăng nặng, vì hành vi có khả năng “gây nguy hại cho sức khỏe, tính mạng con người” – yếu tố được quy định tại Điều 193 BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

3. Hình thức che giấu hoạt động buôn bán và dòng tiền

Theo điều tra ban đầu, hoạt động kinh doanh của ZuBu Shop có dấu hiệu được tổ chức dưới hình thức “quà khuyến mãi”, “hàng tặng kèm” nhằm tránh sự kiểm soát của cơ quan quản lý, trong khi thực tế vẫn bán sản phẩm trực tiếp cho người tiêu dùng và đại lý.

Dòng tiền được cho là chuyển qua nhiều tài khoản cá nhân khác nhau, gây khó khăn cho việc xác định doanh thu thật. Nếu được chứng minh, đây có thể là dấu hiệu của hành vi buôn bán hàng giả có tổ chức, là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự theo Điều 52 BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

4. Phân tích pháp lý: Nếu hành vi được xác định là “sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm”, có thể áp dụng Điều 193 BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Theo Điều 193 BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, người nào sản xuất hoặc buôn bán hàng giả là thực phẩm, đồ uống, phụ gia thực phẩm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có căn cứ xác định thuộc một trong các trường hợp sau:

• Hàng giả gây thiệt hại cho sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng;
• Hàng giả có giá trị tương đương hàng thật từ 100 triệu đồng trở lên;
• Người thực hiện hành vi thu lợi bất chính từ 100 triệu đồng trở lên;
• Phạm tội có tổ chức hoặc tái phạm nguy hiểm.

Các khung hình phạt theo quy định hiện hành

• Khung 1: Phạt tù từ 2 – 7 năm nếu hành vi ở mức cơ bản, chưa gây hậu quả nghiêm trọng.
• Khung 2: Phạt tù từ 7 – 15 năm nếu thu lợi bất chính từ 100 triệu đồng trở lên hoặc gây tổn hại đến sức khỏe người tiêu dùng.
• Khung 3: Phạt tù từ 12 – 20 năm hoặc tù chung thân nếu gây chết người, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng hoặc thu lợi bất chính từ 1 tỷ đồng trở lên.

Ngoài hình phạt tù, tòa án còn có thể áp dụng phạt tiền từ 100 triệu đến 1 tỷ đồng, tịch thu tang vật, phương tiện, hoặc cấm hành nghề, cấm đảm nhiệm chức vụ từ 1 đến 5 năm.

Ở giai đoạn hiện nay, việc áp dụng khung nào còn phụ thuộc vào kết quả điều tra, xác định thiệt hại, giá trị hàng giả, doanh thu và mức độ nguy hại thực tế.

5. Vấn đề pháp lý trong quảng cáo và lưu hành sản phẩm

Các sản phẩm của ZuBu Shop được quảng bá rầm rộ trên mạng xã hội với nội dung có dấu hiệu gây hiểu lầm như thuốc chữa bệnh và chưa có giấy xác nhận nội dung quảng cáo.

Theo quy định tại:

• Điều 43 Luật An toàn thực phẩm năm 2010, và
• Điều 8 Luật Quảng cáo năm 2012,

việc quảng cáo sai công dụng, quảng cáo thực phẩm chức năng có tác dụng điều trị là hành vi vi phạm pháp luật. Nếu có chứng cứ chứng minh việc quảng cáo sai sự thật, cá nhân thực hiện có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo hậu quả gây ra.

6. Trách nhiệm của người điều hành thực tế

Theo Điều 17 và Điều 58 BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, người không đứng tên pháp nhân nhưng trực tiếp điều hành, quyết định tài chính, ký hợp đồng hoặc hưởng lợi từ hành vi vi phạm vẫn có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự với vai trò người chủ mưu, người tổ chức hoặc người thực hành.

Do đó, trong vụ án này, việc xác định vai trò và mức độ tham gia của từng cá nhân sẽ là yếu tố then chốt để cơ quan điều tra định tội danh và khung hình phạt phù hợp.

7. Cảnh báo pháp lý và yêu cầu siết chặt quản lý

Vụ việc Ngân 98 cho thấy rủi ro pháp lý đặc biệt lớn khi hoạt động kinh doanh thực phẩm chức năng, mỹ phẩm hoặc hàng tiêu dùng được tiến hành mà không đảm bảo quy định về chất lượng, công bố hợp quy và quảng cáo.

Đồng thời, đây cũng là bài học cảnh báo cho các cá nhân, KOLs, người nổi tiếng khi hợp tác quảng bá sản phẩm chưa được cấp phép hoặc có dấu hiệu “lách luật” dưới danh nghĩa hàng khuyến mãi.

Kết luận

Ở thời điểm hiện tại, vụ án vẫn đang được cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ. Việc xác định hành vi có cấu thành tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm hay không, cũng như khung hình phạt cụ thể, sẽ phụ thuộc vào kết quả giám định, giá trị hàng hóa, thiệt hại thực tế và yếu tố chủ ý của người liên quan.

Tuy nhiên, xét trên góc độ pháp lý, nếu các dấu hiệu vi phạm được chứng minh, mức hình phạt cao nhất theo Điều 193 BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 có thể lên đến tù chung thân.

Vụ việc cũng là lời nhắc nhở rõ ràng rằng trong lĩnh vực thực phẩm chức năng – đặc biệt khi liên quan đến sức khỏe cộng đồng – mọi hành vi gian dối, quảng cáo sai sự thật hoặc sản xuất không phép đều có thể phải chịu trách nhiệm hình sự nghiêm khắc.

Nếu Quý khách hàng cần tư vấn chi tiết hơn về tranh chấp hợp đồng đầu tư, hợp đồng hợp tác kinh doanh hoặc các vấn đề pháp lý liên quan đến tiền số, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email: luatsaosang@gmail.com hoặc tổng đài: 0936.65.3636 để được hỗ trợ kịp thời.